Kun je een gezonde relatie hebben met een narcist?

Voor mensen die vastzitten in een traumaband met een narcist, zich niet kunnen losmaken en jarenlang met deze persoon moeten doorbrengen, rijst de onvermijdelijke vraag: Kun je een gezonde relatie hebben met een narcist? Kortom, je vraagt je af of je de relatie weer in rustiger vaarwater kunt brengen.

Om die vraag te beantwoorden, moeten we eerst definiëren wat een gezonde relatie is. Iedereen heeft andere verwachtingen, maar voor nu volstaat een basislijst. Een gezonde relatie omvat:

1. Intimiteit: Twee mensen die elkaar zien, zoals in echt zien, inclusief elkaars schaamte, negatieve emoties, hoop en dromen. Zo’n relatie vraagt om een basisgevoel van wederzijds respect, waardigheid en grenzen. In een gezonde relatie ziet iedereen de waarheid achter het masker, of probeert die tenminste te zien, te begrijpen en ermee om te gaan. Dit vraagt om kwetsbaarheid, empathie en geduld.
2. Gedeelde schaamte: Twee mensen die elkaar zouden kunnen proberen te overtreffen, maar in plaats daarvan ervoor kiezen om op gelijke voet te blijven en elkaar tegelijkertijd te ondersteunen. In een gezonde relatie zijn de dromen, verlangens en behoefte aan actualisatie van elke persoon belangrijk voor de ander, en wordt er ruimte gecreëerd in de relatie voor de behoeften van beide personen.
3. Empathie: Twee mensen die de huidige toestand van de ander aanvoelen en hun gedrag aanpassen om de verbinding, het respect en de waardigheid te behouden. Als de ander zich bijvoorbeeld somber voelt en zijn of haar zelfvertrouwen laag is, zullen de anderen dit aanvoelen en hem of haar met zorg behandelen, en niet opscheppen over hun eigen leven totdat de ander weer ‘boven water’ is en klaar is om te ontvangen en te delen.

Voor mensen die verlating willen vermijden en gewoon iemand willen hebben om hen te stabiliseren, zal een narcist voldoende zijn om dat doel te bereiken. Tenminste, als je nuttig kunt blijven voor de narcist. Anders is het afgelopen. Is dit soort relatie gezond? Nee. Maar het voldoet aan de basisbehoefte om de angst voor eenzaamheid af te weren.

De narcist verlaten betekent breken met het ‘comfort’ van de relatie en je schaduw onder ogen zien. Als je dat doet, word je met je hoofd voorover in de afgrond gegooid. Maar je hebt ook ruimte gecreëerd voor iets gezonder.

Kortom, een gezonde relatie vraagt om moed in het aangezicht van kwetsbaarheid, gedeelde schaamte, samenwerking en erkenning van elkaars beperkingen en wonden. Een gezonde relatie geeft voorrang aan de actualisatie van het ware zelf boven narcistische bevoorrading — aan beide kanten.

Is de narcist hiertoe in staat?