Waarom empaths moeite hebben om narcisten los te laten

In de populaire psychologie is het idee van een ‘empath’ heel aantrekkelijk, maar er wordt ook veel over gediscussieerd. Er wordt zelfs gezegd dat empaths zelf narcisten zijn. Dus wat is er echt aan de hand met empaths en waarom vinden ze het zo moeilijk om narcisten los te laten?

Het grotere plaatje zien

Na jarenlang over dit onderwerp te hebben nagedacht, geloof ik nog steeds dat het idee van een ‘empath’ een nuttig concept is, vooral voor mensen die net ontwaken uit narcistisch misbruik.

Empaths staan bekend als diepvoelende en gevoelige scheppers die narcisten aantrekken als vliegen. De empath, die vaak geen grenzen kent, chaotisch en overactief is, vormt een rijke en gemakkelijke bron van narcistische bevoorrading – totdat hij wijzer wordt.

Narcisten, hoe moeilijk ze ook te begrijpen zijn, willen uiteindelijk alleen maar narcistische bevoorrading. Als iemand rigide, gesloten en emotioneel onbereikbaar is, is hij of zij een slechte bron van brandstof voor een narcist.

Ongeacht de nuances in elke narcistische relatie is er altijd een ‘dominante’, meer rigide persoon, die in contrast staat tot zijn of haar ‘onderdanige’, meer flexibele partner. Vaak kan iemand emotioneel geven in de ene relatie, maar dan in een starre, narcistische rol vervallen met iemand die meer codependent is dan hij of zij. Het is bijna een wet van de psychologische fysica, waarbij mensen met een traumaband hun co-dependentie in evenwicht houden met de ene persoon die vermijdend is en de andere die steeds angstiger wordt. Uit zo’n relatie ontstaat een ‘empath’.

De kern van de empath

Hoewel sommige empaths verborgen narcisten kunnen zijn die een relatie zijn aangegaan met een openlijk narcist, geloof ik dat de meeste empaths gewoon mensen zijn die aan de ‘verkeerde’ kant van een relationele medaille terecht zijn gekomen.

Een echte empath heeft zijn hele leven in de angstige, onderdanige en gevende rol gezeten. Vanaf het begin heeft een empath nooit de kans gekregen om grenzen, structuren of eigen wil te ontwikkelen. Om te overleven in zijn familie van herkomst, werd de empath gedwongen zijn functies uit te besteden aan de ouder, die zich bedreigd voelde door de ontluikende kracht van zijn kind.

In plaats van ondersteund te worden in het aanscherpen van hun emoties en instincten met het oog op zelfactualisatie, werd de empath in elk facet van zijn innerlijke leven met schaamte overladen, aangevallen, belachelijk gemaakt, gecontroleerd en gedomineerd. Wat de empath ook deed, de schaduw van zijn dominante ouder hing altijd boven hem, keek toe en beoordeelde al zijn bewegingen.

Dit is waar de gevoeligheid van de Empath vandaan komt. Als je ouder onvoorspelbaar en voortdurend ontevreden is, moet je een zeer gevoelige emotionele radar hebben, zodat je snel kunt anticiperen op de reacties van je ouder. Door zich snel aan te passen, beschermt een Empath zichzelf tegen de woede van zijn ouder en tegen pogingen om hem te vernederen en tot onderwerping te dwingen. Dat wil zeggen dat de gevoeligheid van de Empath hem in staat stelde conflicten te vermijden voordat ze ontstonden.

Empaths zijn vaak ook heel energiek en expressief. Dat komt door hun onderdrukte emoties, die ze in hun jeugd niet mochten uiten. Boosheid, verdriet, schaamte, zelfs vreugde; elke emotionele uiting zou het fragiele evenwicht van de dominante ouder hebben verstoord. Daardoor moesten Empaths alles onderdrukken. Wat overblijft is een soort snelkookpaneffect dat zich voortzet in de volwassenheid.

Empaths zijn nooit geholpen bij het verwerken, begrijpen en loslaten van hun opgekropte emoties. Dit maakt hen aantrekkelijk voor narcisten, die hun emotionele excessen zien als een rijke bron van bevoorrading, net zoals een koloniaal imperium wordt aangetrokken door de natuurlijke hulpbronnen van een ander land.

Deze onderdrukking van emotionele excessen maakt empaths ook creatief. Omdat ze niet de ruimte hebben gekregen om hun levensgebeurtenissen te begrijpen of de zin en het doel van hun leven te ontdekken, hebben empaths vaak een sterke drang naar kunst. Veel van wat empaths produceren, is onbewust bedoeld om hun vroege trauma’s vorm te geven via de symbolen die ze creëren.

Uit dit alles kunnen we gemakkelijk begrijpen waarom empaths narcisten aantrekken. Maar de vraag is: Waarom valt de empath voor een narcist en heeft hij vervolgens moeite om hem los te laten?

Een narcistische redder verschijnt

Een narcist heeft door zijn grootsheid en valse zelf vaak een duidelijk beeld van wie hij is, zelfs als dat beeld gebaseerd is op een fantasie en een leugen.

Empaths hebben daarentegen nooit de kans gekregen om te ontdekken wie ze werkelijk zijn – hun focus lag altijd op de buitenwereld, in een poging om hun controlerende ouder tevreden te stellen.

Als gevolg daarvan blijft een Empath in een ontwikkelingsstoornis steken. Ze zijn een verbazingwekkende bundel van potentieel, op zoek naar iets om van zichzelf te maken in de wereld. Maar wanneer de Empath vastzit in een onbewuste staat van eeuwige kindertijd, hebben ze het gevoel dat ze een ‘ouder’ nodig hebben om hen te ondersteunen. Overweldigd door hun onderdrukte emoties en slecht toegerust om hun innerlijke en uiterlijke wereld te navigeren, klampen empaths zich vast aan anderen voor structuur, richting en begeleiding. Maar niemand met gezond verstand zou de ouderrol voor een volwassene willen spelen.

De narcist is echter niet bij zijn volle verstand. Hij is maar al te graag bereid om op te treden als de ‘hogere macht’ en de empath te overspoelen met ouderlijke energie. De narcist is, in ieder geval in het begin, zelfverzekerd en zeker van zichzelf, en heeft een duidelijk beeld van hoe de wereld ‘zou moeten’ zijn. Hoewel het rijk van de narcist gebaseerd is op een fantasie in zijn hoofd, lijkt hij toch alles voor elkaar te hebben. Dit spreekt de empath enorm aan, die ernaar verlangt om geleid te worden, omdat het zijn angst, verwarring en emotionele overweldiging helpt kalmeren.

Naarmate dit soort relatie zich ontwikkelt, raakt de narcist verslaafd aan de empath vanwege zijn emotionele overvloed, en raakt de empath verslaafd aan de ouderlijke aanwezigheid van de narcist. Onbewust is de empath uiteindelijk op zoek naar een weg naar zijn of haar zelfactualisatie. Wat de empath in plaats daarvan krijgt, is dat de narcist hem of haar hersenspoelt om de wereld te zien zoals hij of zij die ziet. In feite wordt het ‘ego’ van de empath stukje bij beetje weggenomen en vervangen door de grootsheid van de narcist. De empath verliest geleidelijk het weinige zelfbeeld dat hij of zij had en verandert in iemand die op maat is gemaakt om de narcist te behagen.

Stel je voor dat je maanden of jarenlang traint voor een baan die maar voor één persoon is weggelegd. Hoe kun je dan stoppen en een andere baan vinden? Alles wat de empath is, raakt verbonden met de narcist. Het is dan ook logisch dat ze de narcist niet willen laten gaan.