Waarom je heimelijk van narcisten houdt

De titel van dit artikel kan voor sommigen een beetje heftig zijn, en dat is niet voor niets. Toch is het een onderwerp dat uit de schaduw moet worden gehaald en in het zonnetje moet worden gezet.

Verlichting betekent dat we in onze eigen schaduw moeten kijken, waar landmijnen liggen, klaar om te ontploffen. Het betekent dat we het risico moeten nemen emotioneel geraakt te worden, zodat we toegang krijgen tot onze kernwonden en deze kunnen genezen.

Misschien is dat wel de aantrekkingskracht van een narcist. Met hun schitterende fantasiewereld die de realiteit overstijgt, voelen we dat we kunnen ontsnappen aan de gevolgen van ons verleden, waaronder moeilijke waarheden en de onderdrukte pijn diep in ons onderbewustzijn.

Maar de geest is een sluwe bedrieger.

Het rijk van de narcist is in het begin naadloos, plezierig, kinderlijk en verleidelijk. Het verlaagt je grenzen, spoelt je twijfels weg en laat je kwetsbare, authentieke zelf los. Uiteindelijk komt echter de disfunctie.

Terwijl het gedrag van de narcist goed gedocumenteerd is, geldt dat niet voor dat van de doelpersoon. Je begint de relatie misschien best gelukkig, maar uiteindelijk merk je dat je aanhankelijk, angstig en zelfs bezitterig wordt. Pas veel later besef je dat de narcist die gevoelens heeft versterkt door je te beschamen en te manipuleren met gaslighting. Misschien hebben ze zelfs exen en andere mensen tegen je uitgespeeld via triangulatie, waardoor je onzekerheid nog groter werd.

Naarmate de relatie vorderde, werd je steeds grilliger, trok je je soms terug, klampte je je soms vast en werd je soms achterdochtig en paranoïde. Je wisselde tussen roekeloze romantische dagen en dystopische spelletjes en ellende. Je emotionele gehechtheid werd sterker naarmate de relatie steeds gekker werd. Uiteindelijk begon je je af te vragen wie je werkelijk was.

Een belangrijke vraag is: hoeveel van de emoties, gedragingen en waanzin kwam van de narcist en hoeveel van jou? Hoewel je misschien niet om het drama hebt gevraagd, heb je er wel aan deelgenomen. Je zou kunnen zeggen dat je een traumaband had, dat je verslaafd was geraakt aan een cyclus van manipulatie. Het afwisselen tussen hemel en hel was een allesoverheersende ervaring geworden. Maar was er meer aan de hand?

Je bent wat je liefhebt

Narcisten zijn poppenspelers. Ze brengen niets van zichzelf, maar werken met wat er al is.

Wat vindt een narcist dan in zijn doelpersoon? Verlangen, hoop en dromen. Dat is wat de eerste fase van idealiseren stuurt. Maar dat is slechts de vonk die de traumaband doet ontbranden. De narcist kijkt ook dieper dan dat. Je gebroken hart uit je kindertijd. De wanhoop die je diep hebt begraven om te voorkomen dat het je zou breken. Het verlaten gevoel waardoor je je onbemind en ongewenst voelde. Gebroken dromen die geen uitweg vonden. De voortdurende teleurstellingen. Om te overleven in een sombere wereld heb je dit alles achter je gelaten en je gericht op het licht. De narcist gebruikt dat licht om je te verblinden, maar zijn focus ligt altijd op één ding: de duisternis.

Je schaduw verlangt ernaar om in het licht te komen. Je onderdrukte trauma’s en verworpen delen creëren een ondraaglijke druk in je. Daardoor hield je van de narcist, omdat zij de druk van de ketel haalden. Misschien voelde je je vroeger dom, en daarom liet je je verleiden door de vermeende intelligentie van de narcist. Misschien durfde je je dromen en ambities met de narcist te delen, en waren zij de eersten die je aanmoedigden, wetende dat je daardoor aan hen verslaafd zou raken. Misschien voelde je je kwetsbaar en hopeloos, en verscheen de narcist ten tonele en toonde hij kracht en optimisme. En het moeilijkste om toe te geven: misschien koesterde je een verborgen grootsheid en vond je de brutaliteit en bravoure van de narcist opwindend. Je wilde meer zijn, meer hebben, meer ervaren, en de narcist was de manier om dat te bereiken.

De beloofde weg naar actualisatie

De schaduw werkt via de geest en creëert projecties die de weg naar een narcistische relatie verlichten. Het wordt de schaduw genoemd omdat het onzichtbaar en onopgemerkt zijn werk doet. Het enige wat je ziet als je een narcist ontmoet, is de beloofde weg, waarvan je ongetwijfeld gelooft dat die naar je ‘redding’ leidt.

Een narcist straalt zelfvertrouwen, kracht, kennis, zekerheid en status uit. Dit is echter allemaal niet geworteld in de realiteit, maar in het valse zelf. Een simpele stresstest legt vaak de ware realiteit van de narcist bloot, wat snel hun onderdrukte schaamte en woede triggert. Wanneer dit gebeurt, zie je meteen wie ze in wezen zijn: Een gekwetst, onvolwassen kind dat losstaat van de realiteit.

Toch is het valse zelf in het begin overtuigend. Het is ook flexibel. De narcist luistert met een scherpe radar en verandert vervolgens als een kameleon om zich aan jou aan te passen. Hun aanwezigheid is bedwelmend en allesoverheersend, en ze doen er alles aan om jullie gedeelde fantasiewereld te voeden totdat ze de weg van de minste weerstand worden.

De afrit naar de realiteit en groei

In zekere zin is de beloofde weg naar een narcistische relatie een doodlopende weg. Maar aan de andere kant laat de narcist je schaduw los en dwingt hij je om die onder ogen te zien.

Je oorspronkelijke trauma is ontstaan in een utopische periode in je jeugd met een almachtige figuur, namelijk je ouder. Door deze ‘utopie’ te herscheppen met een ‘almachtige’ figuur, heb je de voorwaarden gecreëerd voor je schaduw om weer naar boven te komen en genezing mogelijk te maken. Daarom koos je ervoor om van een narcist te houden. Het had niets te maken met de relatie zelf. Net zoals de narcist zich via fantasieën met jou verbond, stapte jij in hun lege wereld omdat je onderbewustzijn een kans zag.

Je hield van de narcist zodat je wakker kon worden. En misschien, als je je pijn hebt verwerkt en voldoende hebt gerouwd, kun je dankbaar zijn voor de ervaring, wetende dat het een opstapje was naar genezing en vooruitgang tussen generaties, waarvan iedereen die met je in contact komt zal profiteren.