De moed en het narcisme van digitale nomaden

Elk jaar verdeel ik mijn tijd tussen het noordelijk en zuidelijk halfrond, waar ik geniet van tijd met vrienden en familie in redelijk stabiele en vertrouwde omgevingen.

De laatste tijd ben ik echter helemaal in het nomadenleven in Zuidoost-Azië gedoken, waar ik lange tijd in bepaalde steden verblijf en de ‘nieuwe mindset’ die onbekende plekken me geven gebruik om mijn creativiteit te voeden. Zo ben ik in het epicentrum van de digitale nomadenwereld terechtgekomen, met als huidige locatie de prachtige kuststad Da Nang in Vietnam.

Voor de Vietnamezen is Da Nang een grote, bruisende stad. Voor de digitale nomaden daarentegen is het net alsof ze in een klein dorp wonen. De meesten van hen zitten bij elkaar op een klein plein in de wijk My An, waar je cafés, co-working spaces en natuurlijk het strand vindt. Net als in een dorp kom je, als je hier langere tijd verblijft, steeds dezelfde mensen tegen. Er ontstaan vaak spontaan gesprekken en je maakt vrij gemakkelijk vrienden.

Iedereen heeft een unieke persoonlijkheid en een eigen verhaal: waarom ze naar Da Nang zijn gekomen, hoe ze hun tijd doorbrengen, hoe ze geld verdienen, wat hun passies en hobby’s zijn, hoe ze spiritueel bezig zijn, wat ze hebben meegemaakt. Maar na verloop van tijd beginnen er patronen te ontstaan en ontstaat er een fascinerend verhaal over digitale nomaden.

Een bijzonder soort mensen

Ik ken veel mensen die al tientallen jaren in dezelfde buitenwijk of hetzelfde dorp wonen, elke dag dezelfde mensen zien en een routine hebben die van jaar tot jaar nauwelijks verandert. In de behoeftehiërarchie lijkt stabiliteit voor hen bovenaan te staan.

Nomaden zijn anders. Terwijl de huismus naar stabiliteit verlangt, snakt de nomade naar ervaring en nieuwigheid.
Waar ze wonen, wie ze kennen en hoe ze hun tijd doorbrengen, verandert en evolueert voortdurend. Thuis is niet waar hun hart ligt, maar waar hun laptop staat. Ze hebben een jeuk die ze alleen kunnen stillen door naar de volgende exotische plek te reizen, of, als ze langer op één plek blijven, door naar het volgende coole evenement te gaan. Meetups, bars, nachtclubs, sportactiviteiten of roadtrips, er is altijd wel iets te doen. En als het saai wordt? Dan heeft iemand waarschijnlijk al de volgende plek aanbevolen en de fantasie van de nomade geprikkeld.

Nomaden zijn vaak ruimdenkend, nieuwsgierig, energiek, spiritueel, dromers, leergierig en enigszins chaotisch. Grenzen zijn voor hen een gruwel en ze raken snel verveeld. De nomade snakt naar onbegrensde vrijheid en houdt van de open weg of de oceaan.

Nomaden zijn ook risiconemers. Ze kunnen zich snel aanpassen en hebben de moed om altijd op het randje van het onbekende te balanceren. Ze zijn vaak vindingrijk, veerkrachtig en tolerant ten opzichte van chaos en onzekerheid.

De vraag die me sinds mijn aankomst in Da Nang fascineert, is: Wat voedt de schijnbaar onlesbare dorst van de nomade?

Op zoek naar iets, of op de vlucht?

Laatst zat ik te eten met een groep nomaden die ik nauwelijks kende. Het gesprek ging vaak over typische nomadendingen: Psychedelica. Spiritualiteit. Favoriete steden. Wat mensen voor de kost doen. De beste bars in Da Nang. Wie een goede tattooshop weet. Het gesprek bleef oppervlakkig, totdat een vrouw aan een andere vrouw vroeg naar haar familie, waarop ze antwoordde: ‘Ik praat niet met mijn familie’.

Na een ongemakkelijke stilte kwam het gesprek op het ongrijpbare ‘gevoel van thuis’, dat de meeste mensen aan tafel zeiden te missen. ‘Alternatieve gemeenschappen’ werden gezien als de beste oplossing voor dit probleem. Alleen een nomade kan de uniekheid van een andere nomade begrijpen, en alleen een nomade kan de nieuwsgierigheid en honger van een andere nomade evenaren. Je thuisland was te rigide, te voorspelbaar, te saai. De eindbestemming lag daarbuiten, in de toekomst. Waren de nomaden op jacht naar een eenhoorn? Een luchtspiegeling? Of waren ze op zoek naar een authentiek leven waarin ze konden leven zoals ze waren?

De donkere kant van het nomadenleven

Elke nomadengemeenschap heeft een chatgroep waar mensen willekeurige vragen kunnen stellen om hun weg te vinden in een vreemde omgeving, of om bijeenkomsten en evenementen te organiseren. Op een late avond plaatste een anonieme man meer dan honderd griezelige, onbegrijpelijke berichten die door tweeduizend mensen konden worden gelezen. Hij leek een psychotische episode te doormaken.

’s Ochtends had de beheerder alle berichten verwijderd en de man uit de groep gezet. Iemand ging uiteindelijk op hem af en het bleek dat hij worstelde met zijn geestelijke gezondheid.

Vanaf dat moment ontstond er weer een nieuwe trend.

Een jongen die ik ontmoette, had last van posttraumatische stress door een mislukte militaire training. Een ander leek elke avond high te zijn als ik hem op straat tegenkwam, met zijn lege, zoekende ogen op zoek naar het volgende feestje. Een soort ontwikkelingsachterstand leek de nomaden te teisteren. Velen zagen er jonger uit en gedroegen zich jonger dan ze waren. Voor elke ogenschijnlijk rustige en evenwichtige persoon leek er wel iemand anders ‘iets te hebben’.

In een gemeenschap van zoekers waren er veel verloren zielen die rondzwierven, rondspookend in een vreemd paradijs waar de lokale bevolking vocht om te overleven.

De psychopathische aantrekkingskracht van anonimiteit

Het leven van een nomade kan een speeltuin zijn. Terwijl de lokale bevolking worstelt met de eentonigheid en sleur van het dagelijks leven, jagen nomaden op het volgende avontuur. Het contrast is opvallend om te zien. En het is binnen dit contrast dat we de schaduw van het nomadenleven ontdekken.

Met het nomadenleven kun je, als je iemand tegenkomt die je niet leuk vindt, altijd doorgaan naar de volgende persoon. Als je in een saaie stad terechtkomt, kun je je spullen pakken en vertrekken. Als een plek je wel inspireert, kun je genieten van de voordelen zonder dat je hoeft bij te dragen aan het functioneren ervan. Er is weinig verantwoordelijkheid, aansprakelijkheid of beperkingen. Net als de man die een zenuwinzinking kreeg in de WhatsApp-groep voor alle digitale nomaden in Da Nang, kun je, als je het verprutst, met een schone lei beginnen en het ergens anders opnieuw proberen.

Reizen naar nieuwe plekken, jezelf onderdompelen in vreemde culturen, jezelf blootstellen aan nieuwe manieren van leven; dit zijn allemaal geweldige ervaringen en ik raad iedereen aan om dit een tijdje te doen. Het is ook een geweldige manier om ontwikkelingslanden te steunen. Maar de wereld zien als één grote speeltuin kan al snel pathologisch worden.

De omgeving bepaalt hoe we ons gedragen. Als je in een klein dorp woont waar iedereen elkaar kent en niemand weggaat, moet je oppassen met wat je zegt en doet. Je reputatie staat altijd op het spel. Als je geaccepteerd en gesteund wilt worden, moet je jezelf in de hand houden. In de nomadenwereld is dat geen zorg meer. Daarom trekt de nomadenwereld niet alleen vrijheidslievende en nieuwsgierige reizigers aan, maar ook narcisten met grootheidswaanzin en een psychopaat-mentaliteit. Anoniem zijn kan het slechtste in iemand naar boven halen, die zich langzaam realiseert dat slecht gedrag geen consequenties heeft.

De nomadenwereld trekt ook mensen aan die diep getraumatiseerd zijn en het ondraaglijk vinden om te zijn waar hun trauma is ontstaan. Altijd vooruitgaan kan als pijnverlichting werken, waardoor ze hun onderdrukte pijn altijd een stap voor kunnen blijven.

Het idee van absolute vrijheid en geen verantwoordelijkheid kan onze grootsheid als geen ander activeren. Terwijl de nomade boven alles danst, blijft de realiteit onveranderlijk en herinnert ze de nomade aan haar aanwezigheid in de vorm van elke lokale inwoner die zich in het zweet werkt om een dollar te verdienen, en elk bericht uit huis met nieuws over iemands ziekte of tegenslag.

Ik wil deze fascinerende gemeenschap het voordeel van de twijfel geven. Misschien zijn de meeste nomaden zich bewust van de waarheid en gebruiken ze hun vrijheid ijverig om hun perspectief bij te stellen en hun wonden te genezen voordat ze naar huis terugkeren. Misschien slagen andere, meer vindingrijke nomaden erin om dit leven op het scherp van de snede voort te zetten tot op hoge leeftijd. Voor de rest denk ik echter dat de kippen snel thuis zullen komen, klaar om te gaan slapen in de afrekening van de nomaden, wanneer hun narcistische fantasie in duigen valt.