Waarom je het narcisme van je moeder niet hebt gezien

Je moeder als ‘narcistisch’ zien is super moeilijk, om redenen die ver teruggaan en ook diep in onze sociale structuur zitten.

Het idee van een moeder is dat ze een bron van veiligheid, warmte, acceptatie en herstel is. We worden geacht naar haar toe te gaan om dingen weer ‘goed’ te maken als het leven moeilijk of pijnlijk wordt. Ze is de eerste persoon in ons leven op een moment dat we het meest kwetsbaar en hulpbehoevend zijn.

Kortom, ons voortbestaan was van haar afhankelijk. En dat wisten we. We voelden het in ons botten. Deze behoefte was allesoverheersend. Zij was de enige figuur die tussen een utopische rust en warmte stond of een dystopische toestand van pure angst. Dit klinkt misschien overdreven, maar voor een kind is angst altijd aanwezig, en mama is degene die ervoor moet zorgen dat die weggaat.

Het idee dat je moeder een gekwetst persoon met een destructief ego zou kunnen zijn, kwam nooit bij je op. Het enige wat je wilde, was een ‘goede’ moeder die voor je zorgde.

Kinderen denken op een magische manier, en deze ‘goede moeder’ is een heel reëel onderdeel van je psyche. In de gedachten van een kind is deze figuur absoluut echt, en je zoekt verbinding met haar via je eigen moeder. Als overlevingsmechanisme is dat volkomen logisch.

Naarmate je ouder wordt, verdwijnt dit verlangen niet zomaar. Het verdwijnt alleen als je moeder in staat was om haar rol goed te spelen. Als ze in staat was om je behoeften en angsten te voeden en je naar volwassenheid te leiden, zou er een dag komen waarop je je realiseerde dat ze een mens was met fouten.

Met een narcistische moeder bereik je dat stadium nooit. Haar narcistische gedrag houdt je gevangen in een staat van angst en onzekerheid. Hoe erger het wordt, hoe meer je behoefte hebt aan geruststelling en hoe sterker je je vastklampt aan het ‘idee’ van moeder. Het is een vreselijke situatie waarin de persoon die je schaamte en onzekerheid bezorgt, de enige figuur in je hoofd is die die gevoelens kan wegnemen. Het is gekmakend.

Dit idee zit zo diep geworteld dat het niet eens verdwijnt als je je ervan bewust wordt. Het blijft aan je trekken en je verblinden. Het zorgt ervoor dat je blijft verlangen naar de dag waarop je een moeder kunt ervaren die liefdevol en accepterend is en je tegelijkertijd de steun en ruimte geeft om te bloeien en te groeien.

Een andere factor is dat we in de maatschappij geacht worden de persoon die ons het leven heeft geschonken onvoorwaardelijk lief te hebben en te respecteren.
Daarom hebben we Moederdag. Het schuldgevoel en de schaamte als je anders over je moeder denkt, zijn een zware last om te dragen. Als je haar in een negatief daglicht ziet, begeef je je op donker, verboden terrein. Het is makkelijker om haar te zien als de geweldige ‘goede moeder’ die je ontmoette toen je je eerste adem haalde. Deze houding is in het algemeen sociaal gezien acceptabeler.

Je zag het narcisme van je moeder niet omdat je, zoals ieder gezond mens, een diep verlangen had naar het tegenovergestelde. Tegen dat verlangen ingaan is een zeer pijnlijke ervaring die je diep in je ziel raakt. De ‘waarheid’ was een angstaanjagend spookbeeld dat te krachtig was om onder ogen te zien.

Om welke reden dan ook ben je nu volwassen genoeg om deze waarheid te zien en onder ogen te zien. Nu kun je je moeder op een meer genuanceerde, realistische manier gaan zien en beginnen met je genezingsproces.

Je kunt grenzen stellen en je emoties van haar scheiden. Je kunt je eigen ruimte creëren; fysiek, mentaal en emotioneel. Er zijn echte manieren om verbinding te maken met het archetype ‘moeder’ in ons leven, bijvoorbeeld via liefdevolle vriendinnen, therapeuten en andere mentoren.

Hoewel het vreselijk pijnlijk kan zijn om je moeder te zien met al haar gebreken, trauma’s en disfunctioneren, kan het je ook bevrijden van het najagen van een spookbeeld en je helpen om zelfzorg als een manier van leven te omarmen. Bovenal kan het je bevrijden om te rouwen om de liefde, zorg en moederlijke aandacht die je nooit hebt gehad, en daarmee oneindig veel dichter bij mentale gezondheid en vrede komen.